Acer griseum

Nu onze tuin zich in een diepe winterslaap bevindt en de zon soms nauwelijks krachtig genoeg is om de lange nachten te verdrijven zoeken we onze troost in de mooie schakeringen van de plantenwereld. En als een sneeuwtapijtje neerdaalt over het landschap komt plots een kleine boom schitterend tot leven: de papieresdoorn of Acer griseum.

De Acer griseum is een zeer opvallende verschijning in de tuin. Hoewel het een kleinblijvend boompje is heeft hij een aantal troeven die kunnen tellen. Eventjes voorstellen:

De papieresdoorn stamt uit een zeer divers geslacht dat wereldwijd zo’n 100 tot 150 soorten telt. Acer griseum groeit oorspronkelijk in China. Hij werd in 1901 in het westen ingevoerd door de bekende plantenjager Wilson.

Hij wordt meestal zo’n 5 à 10 m hoog, met een korte stam en meerdere stevige takken. De jonge twijgen zijn behaard, de blaadjes zijn driedelig en zeer donker groen. In de herfst verkleuren ze prachtig naar geel, oranje en rood. Eens het blad afgevallen is, toont hij zijn uitzonderlijk fraaie bast die chocoladebruin is en in rolletjes afschilfert.

De bloemen zijn onbeduidend en de vruchten zij de typische helikoptertjes van de esdoorn. Deze zijn echter bijna nooit kiemkrachtig.

Plant deze esdoorn op een iets beschaduwde plaats op een normale tuingrond. Snoeien is absoluut niet nodig maar kan eventueel in het vroege voorjaar gebeuren. Door het zeer lage kiemingspercentage en het moeilijke stekken van deze boom wordt hij niet zo vaak in de kwekerijen aangetroffen. Spijtig, want hij verdient zeker een plaatsje in elke tuin.

Een echte aanrader.

Hamamelis intermedia (januari)

Toverhazelaar: de nederlandse naam van deze plant van de maand januari 2009 heeft een magische bijklank, en terecht! Op het moment dat ik dit artikel schrijf komen we net uit de strengste vorstperiode van deze nog jonge eeuw. En ondanks temperaturen lager dan -10°C hebben de bloemen niet geleden van deze ijskoude dagen. Van achter ons raam kunnen we volop genieten van de eigenaardig gevormde bloemen en wanneer we ons, flink ingeduffeld tot bij de plant begeven, worden we verrast door de aangename geur.

De Toverhazelaar stamt zoals nog oneindig veel andere heesters uit onze tuinen uit Azië. Hamamelis intermedia ontstond als een kruising tussen de Japanse Hamamelis japonica en Hamamelis mollis uit China. Een heel aantal cultivars zijn op de dag van vandaag hiervan benaamd. Eén van de mensen die zeer veel bijgedragen heeft tot het huidige sortiment toverhazelaars was Jelena de Belder die samen met haar echtgenoot Robert op het huidige domein van Atboretum Kalmthout veel selectiewerk verrichtte. Ze vertrok daarbij van de zaailingen van de voormalige boomkwekerij van Antoine Kort.

Eén van die zaailingen werd in 1955 naar haar genoemd: Jelena. Het is een heel mooie oranje bloeiende toverhazelaar met in vergelijking met andere cultivars vrij grote bloemen en begint reeds in december aan een jaarlijks terugkerende rijke bloei. De geur is niet zo sterk als sommige andere Hamamelis-cultivars zoals ‘Pallida’, ‘Arnold Promise’ of ‘Vesna’.

Plant een toverhazelaar op een plaatsje dicht bij het raam van uw woonkamer zodat u van binnenuit kunt genieten van de fraaie bloei. Een licht zure grond geeft de beste resultaten: werk voldoende goed verteerde compost in een ruim en diep plantgat. Zo blijft de bodem goed luchtig en blijft er veel vocht beschikbaar voor de planten. Te zware of natte grond geeft een slechte groei en bloei. Geef zeker geen kalk want ook dit is nadelig voor een toverhazelaar.

Snoeien zal niet nodig zijn wanneer je een voldoende ruime standplaats hebt uitgekozen. Wil je hem toch in toom houden, begin dan al te snoeien voor er te grote takken moeten worden weggenomen.

Het ideale tijdstip om Hamamelis te planten is november tot eind maart. Wil je de planten uitkiezen op kleur dan breng je best een bezoekje aan de kwekerij in januari en februari. Ze staan dan in volle glorie.

Voorzie een plaats van 2.5 op 2.5 m en combineer een Hamamelis met een geschikte bodembedekker voor een mooi resultaat het ganse jaar rond.

Een bijkomende sierwaarde wordt gevormd door de mooie oranjerode herfstverkleuring van de bladeren.

Volgende cultivars hebben we op de kwekerij:

mollis ‘Boskoop’

‘Brevipetala’

intermedia ‘Aphrodite’

intermedia ‘Arnold Promise’

intermedia ‘Barmstedt Gold’

intermedia ‘Diane’

intermedia ‘Harry’

intermedia ‘Jelena’

intermedia ‘Nina’

intermedia ‘Pallida’

intermedia ‘Primavera’

intermedia ‘Rubin’

intermedia ‘Vesna’

intermedia ‘Westerstede’

vernalis ‘Quasimodo’

Chimonanthus praecox

Nu het nieuwe jaar zijn opwachting heeft gemaakt, kunnen we verlangen naar de eerste tekenen van de volgende lente. Ik wil jullie graag een struikje voorstellen dat ons op slag de kille winter doet vergeten : Chimonanthus praecox.

Dit is een langzaam groeiende heester die na 10 jaar ongeveer manshoogte wordt. De takken groeien vrij recht omhoog zodat we er al vlug een plaatsje voor kunnen vrijmaken in onze tuin: twee vierkante meter is ruim voldoende. In zijn land van herkomst (China) vinden we deze plant terug in de bergen tot op een hoogte van 3000 meter; geen probleem dus met de winterhardheid.

De bladeren zijn tamelijk groot, tot 20 cm lang en 5 cm breed en voelen ruw aan. Voor ze in de herfst gaan afvallen, tooien ze zich eerst nog in het mooiste geel.

De bloemen zijn echter het paradepaardje van de Chimonanthus praecox. De buitenste bloemblaadjes zijn zacht strogeel , de binnenste vloeien langzaam over naar warm bordeauxrood. Ze verschijnen in volle winter heel talrijk aan de kale twijgen. Maar het allerbelangrijkste is de geur; op een windstille dag wordt de hele tuin ondergedompeld in een zoete wolk. Zijn Engelse naam “winter sweet” is dus op zijn plaats!

Kies voor deze struik een strategisch plaatsje in de tuin: volle zon in de zomer levert de nodige energie om volop bloemknoppen aan te maken en een wintergroene achtergrond zorgen voor voldoende contrast op het moment van de bloei. Wil je ten volle van de bedwelmende geur genieten dan kun je hem het beste planten op een plaatsje waar je ‘s winters dagelijks langskomt!

De Chimonanthus praecox is helemaal niet kieskeurig wat betreft grondsoort, als hij maar goed losgemaakt en bemest is. Voor de rest kun je de plant best zoveel mogelijk verwaarlozen; hij zal je jaar na jaar bedanken met een heerlijke bloei.